حمایت موقت ترکیه از ایرانیان در شرایط جنگی
در دهه‌های اخیر، منطقه خاورمیانه شاهد تحولات سیاسی و امنیتی پیچیده‌ای بوده است که باعث جابجایی گسترده جمعیت‌ها شده است. ترکیه به عنوان کشوری که موقعیت ژئوپلیتیک استراتژیکی دارد، همواره مقصدی برای پناهندگان و مهاجران از کشورهای همسایه محسوب شده است. قانون اتباع خارجی و حمایت بین‌المللی ترکیه، چارچوب قانونی جامعی را برای پذیرش و حمایت از افرادی که به دلیل شرایط اضطراری مجبور به ترک کشور خود می‌شوند، فراهم می‌کند.
متن رسمی ماده ۹۱: حمایت موقت
متن فارسی
ماده ۹۱ – (۱) اتباع خارجی که مجبور به ترک کشور خود شده‌اند، نمی‌توانند به کشوری که ترک کرده‌اند بازگردند، به صورت دسته جمعی به مرزهای ما می‌آیند یا برای یافتن حمایت فوری و موقت از مرزهای ما عبور می‌کنند، می‌توانند تحت حمایت موقت قرار گیرند.
(۲) پذیرش این افراد در ترکیه، اقامت آنها در ترکیه، حقوق و تعهدات آنها، رویه‌هایی که باید پس از خروج از ترکیه انجام شود، اقداماتی که باید علیه حرکات دسته جمعی انجام شود، همکاری و هماهنگی بین نهادها و سازمان‌های ملی و بین‌المللی، تعیین وظایف و اختیارات نهادها و سازمان‌هایی که در مرکز و استان‌ها خدمت خواهند کرد، توسط آیین‌نامه‌ای که توسط رئیس جمهور صادر می‌شود، تنظیم می‌شود.
متن ترکی
MADDE 91 – (1) Ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla kitlesel olarak sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen yabancılara geçici koruma sağlanabilir.
(2) Bu kişilerin Türkiye’ye kabulü, Türkiye’de kalışı, hak ve yükümlülükleri, Türkiye’den çıkışlarında yapılacak işlemler, kitlesel hareketlere karşı alınacak tedbirlerle ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar arasındaki iş birliği ve koordinasyon, merkez ve taşrada görev alacak kurum ve kuruluşların görev ve yetkilerinin belirlenmesi, Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
تحلیل قانونی ماده ۹۱
عناصر کلیدی حمایت موقت
ماده ۹۱ قانون اتباع خارجی ترکیه، چهار عنصر اساسی را برای اعمال حمایت موقت تعریف می‌کند:
۱. اجبار در ترک کشور: افراد باید به دلیل شرایط خارج از کنترل خود، مجبور به ترک کشور مبدأ شده باشند. این شرایط می‌تواند شامل جنگ، درگیری‌های داخلی، بحران‌های سیاسی، یا وضعیت‌های اضطراری باشد.
۲. عدم امکان بازگشت: شخص نباید قادر به بازگشت ایمن به کشور مبدأ باشد. این عنصر اهمیت بالایی دارد زیرا تداوم خطر یا عدم امنیت در کشور مبدأ را تأیید می‌کند.
۳. ورود دسته‌جمعی: قانون بر ورود “کیتله‌سل” یا دسته‌جمعی تأکید دارد که نشان‌دهنده بحران گسترده در کشور مبدأ است.
۴. نیاز به حمایت فوری: افراد باید نیاز فوری و موقت به حمایت داشته باشند.
انعطاف‌پذیری قانونی
استفاده از عبارت “sağlanabilir” (می‌تواند فراهم شود) در متن ترکی نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری قانونی است. این بدان معناست که دولت ترکیه اختیار تصمیم‌گیری در مورد اعمال یا عدم اعمال حمایت موقت را دارد و این تصمیم بر اساس ارزیابی شرایط خاص هر موقعیت گرفته می‌شود.
کاربرد برای ایرانیان در شرایط جنگی
شرایط فعلی ایران و تطبیق با ماده ۹۱
با توجه به تنش‌های منطقه‌ای فزاینده و احتمال وقوع درگیری‌های نظامی، شرایط ایران می‌تواند با عناصر تعریف‌شده در ماده ۹۱ همخوانی داشته باشد:
۱. وضعیت اجبار: در صورت تشدید درگیری‌ها یا حملات نظامی، شهروندان ایرانی ممکن است مجبور به ترک کشور شوند.
۲. عدم امکان بازگشت ایمن: ادامه درگیری‌ها و ناامنی می‌تواند بازگشت ایمن به ایران را غیرممکن سازد.
۳. احتمال مهاجرت دسته‌جمعی: در صورت تشدید بحران، احتمال ورود گروه‌های بزرگ ایرانیان به ترکیه وجود دارد.
۴. نیاز فوری به حمایت: شهروندان ایرانی در چنین شرایطی نیاز فوری به حمایت و پناه خواهند داشت.
مزایای حمایت موقت برای ایرانیان
حمایت از اصل عدم بازگرداندن: ماده ۹۱ تضمین می‌کند که افراد تحت حمایت موقت، به کشوری که امنیت آنها در آن تهدید می‌شود، بازگردانده نخواهند شد.
دسترسی به خدمات اساسی: افراد تحت حمایت موقت معمولاً به خدمات بهداشتی، آموزشی و اجتماعی اولیه دسترسی خواهند داشت.
وضعیت قانونی شناخته‌شده: این ماده چارچوب قانونی شفافی برای اقامت موقت فراهم می‌کند.
همکاری بین‌المللی: قانون بر همکاری با سازمان‌های بین‌المللی تأکید دارد که می‌تواند منجر به حمایت بهتر شود.
چالش‌ها و محدودیت‌ها
محدودیت‌های عملی
۱. ظرفیت محدود: ترکیه در حال حاضر میزبان میلیون‌ها پناهنده سوری است و ظرفیت محدودی برای پذیرش گروه‌های جدید دارد.
۲. تصمیم‌گیری دولتی: اعمال ماده ۹۱ منوط به تصمیم دولت ترکیه است و ممکن است تحت تأثیر ملاحظات سیاسی قرار گیرد.
۳. شرایط منطقه‌ای: روابط ترکیه با ایران و کشورهای منطقه می‌تواند بر تصمیم‌گیری تأثیر بگذارد.
چالش‌های اجرایی
از آنجا که جزئیات اجرای ماده ۹۱ توسط آیین‌نامه‌های ریاست جمهوری تنظیم می‌شود، وضوح کامل در مورد رویه‌های عملی، حقوق و تعهدات افراد تحت حمایت موقت وجود ندارد. این موضوع می‌تواند منجر به عدم قطعیت در اجرای قانون شود.
قصد تحصیل در دانشگاه های ترکیه رو دارید؟
با مشاور و نماینده رسمی دانشگاه‌های استانبول بصورت مستقیم تلفنی یا در واتساپ مشاوره داشته باشید تا بهترین دانشگاه و رشته رو براتون پذیرش بگیره! همین حالا نوبت مشاوره بگیرید...
روند تصمیم‌گیری و عوامل مؤثر
عوامل داخلی
۱. ظرفیت اقتصادی: توانایی ترکیه در تأمین نیازهای اولیه پناهندگان جدید
۲. نظرات عمومی: موضع مردم ترکیه نسبت به پذیرش پناهندگان جدید
۳. امنیت ملی: ارزیابی تأثیر ورود گروه‌های جدید بر امنیت ترکیه
عوامل خارجی
۱. فشارهای بین‌المللی: موضع جامعه بین‌المللی و سازمان‌های حقوق بشر
۲. روابط دوجانبه: وضعیت روابط ترکیه-ایران
۳. تعهدات بین‌المللی: الزامات ناشی از پیمان‌های بین‌المللی
پیشنهادات برای آمادگی
برای متقاضیان بالقوه
۱. آمادگی مستندات: نگهداری اسناد شناسایی و مدارک مرتبط با وضعیت اضطراری
۲. اطلاع از حقوق: آشنایی با حقوق و تعهدات تحت حمایت موقت
۳. شبکه‌های حمایتی: ایجاد ارتباط با سازمان‌های غیردولتی و خیریه
برای نهادهای مرتبط
۱. برنامه‌ریزی اضطراری: آماده‌سازی برنامه‌های پاسخ سریع
۲. همکاری بین‌بخشی: تقویت هماهنگی بین نهادهای دولتی و غیردولتی
۳. آموزش کارکنان: آماده‌سازی نیروی انسانی برای مواجهه با بحران‌های احتمالی
جمع‌بندی
ماده ۹۱ قانون اتباع خارجی ترکیه، ابزار قانونی مهمی برای حمایت از افرادی است که به دلیل شرایط اضطراری مجبور به ترک کشور خود می‌شوند. با توجه به شرایط منطقه‌ای و احتمال تشدید تنش‌ها، این ماده می‌تواند برای ایرانیانی که در شرایط جنگی قرار می‌گیرند، راه‌حل حمایتی مناسبی باشد.
با این حال، اعمال این ماده منوط به تصمیم‌گیری دولت ترکیه و ارزیابی شرایط خاص هر موقعیت است. عوامل مختلف داخلی و خارجی می‌تواند بر این تصمیم‌گیری تأثیر بگذارد. بنابراین، در حالی که این ماده امکان حمایت قانونی را فراهم می‌کند، نمی‌توان به طور قطع روی اعمال آن در شرایط خاص حساب کرد.
اهمیت این ماده در فراهم کردن چارچوب قانونی شفاف و انعطاف‌پذیر برای مواجهه با بحران‌های انسانی است که می‌تواند در شرایط اضطراری، نقش حیاتی در حفاظت از جان و امنیت افراد ایفا کند. همچنین تاکید بر همکاری بین‌المللی در این ماده، امکان دریافت حمایت بیشتر از جامعه جهانی را فراهم می‌سازد.
توجه مهم: شرکت اقامت وی‌آی‌پی هیچ گونه خدماتی در خصوص حمایت موقت و موضوعات مربوط به پناهندگی ارائه نمی‌دهد. لطفاً در این خصوص تماس نگیرید. این مقاله صرفاً جهت اطلاع‌رسانی در خصوص بخشی از قانون اتباع خارجی و حمایت بین‌المللی ترکیه تهیه شده است. برای مشاوره تخصصی، لطفاً به نهادهای مربوطه و وکلای متخصص مراجعه کنید.
